Thị ơi thị hỡi

Tác giả: Hoàng My
Ảnh minh họa: Hồng Thiện Cường

     Em tên Tấm. Phan Thị Tấm. Cái tên dân dã đậm đà bản chất -dân gian. Đó là sau này bạn bè hay vui miệng trêu chọc bảo vậy. Còn thuở bé thơ, ngày đi nhà trẻ, khi cô giáo kể tới câu chuyện có em là nhân vật chính, các cô bé cậu bé cỡ tuổi em cứ mắt tròn mắt dẹt nhìn em đây ngạc nhiên lạ lẫm. Rồi một cậu bạn có tên là Tèo đầy băn khoán hỏi:

     – Bạn Tấm ơi ban Tấm, ban chui ra từ quả thị thật đó à?

     Cho đến bây giờ, thi thoảng nhớ lại, em vẫn không sao quên được cảm giác đầy hãnh diện tự hào của mình lúc đó. Cô Tấm trong câu chuyện kể của cô giáo vừa xinh đẹp, vừa giỏi giang, lại hiền lành, tốt bụng, được mọi người yêu mến. Làm sao mà em không vui cho được. Trong trí óc non nớt của em khi đó, em cứ ngỡ mình chính là cô Tấm, sẽ cưới được hoàng tử. Dù cưới được hoàng tử thì sung sướng hạnh phúc thế nào, lúc đó em cũng chưa hình dung ra được.

     Sau này, khi lớn hơn một chút, nhờ cái tên hơi đặc biệt của mình mà em thường được thầy cô ưu ái tý chút. Đôi lúc cũng hơi thiệt thòi, ví dụ như khi đầu năm mở sổ ra gọi trả bài, hoặc khi lớp có dự giờ chẳng hạn, tên em sẽ gợi lên cảm giác tò mò, muốn xem thử con bé mang cái tên cổ tích kia có xứng đáng hay không thì phải. Và em thường xuyên bị chiếu tướng “trong những tình huống tương tự như vậy.

     Vì em tên Tấm, nên đương nhiên bạn bè cho rằng em hiền lành tốt bụng. Cũng không sai lầm. Em trầm lặng ít nói. Em ít tham gia các hoạt động ổn ã vui nhộn cùng bạn bè. Những buổi cắm trại, đi chơi càng vắng bóng em. Một cách không cố tình, nhưng em hơi chút khó gần, không như nhiều bạn nữ khác cùng trang lứa. Đôi khi vẫn vơ em nghĩ, chẳng lẽ bởi là do cái tên ba mẹ đặt cho em?

     Nghĩ cũng lạ. Sao ba mẹ lại đặt tên em là Tấm nhỉ? Giữa bao nhiêu cái tên con gái khác, tầm thường có, quý tộc có, đẹp có, xấu có, hay họ có, buồn cười có, sao lại chọn cái tên cô gái dân gian nổi tiếng kia gán ghép cho em? Em những muốn hỏi ba mẹ em câu đó lắm chứ, nhưng em chẳng mấy khi có cơ hội. Nhà em nghèo quá. Ba mẹ em phải đi làm từ sáng sớm đến tối mịt, lấy đâu ra thời gian mà trò chuyện hỏi han gì. Chẳng biết ngày xưa cô Tấm xuất thân có nghèo hèn như em hay không, hay cô chỉ chịu đói rách bởi vì sống chung với dì ghẻ độc ác? Bởi vì em gái Tấm, cô Cám trứ danh vẫn có quần áo đẹp mặc đi xem hội đấy thôi. Chứ em, quanh quẩn chỉ có vài ba bộ đồ thay đổi, mỗi lần trời mưa nhiều ngày là thắc thỏm lo sợ không có đồ khô mặc đi học.

     Chẳng biết ngày xưa cô Tấm đói nghèo có thấy khổ sở tủi thân, chứ riêng em thì rất sợ ai đó biết mình nghèo khổ. Sao mà thiếu thốn trăm bề. Tiền học ba mẹ cứ phải đi vay mỗi khi đến đợt. Để rồi sau đó ba mẹ khó trả nổi, vì làm thuê làm mướn biết ngày nào có dư mà dành dụm. Nên thi thoảng em nghe ngoài cửa vang lên nhiều câu cay nghiệt, đại loại như “không có tiền mà bày đặt cho con đi học”,“con gái con đứa, học cho lắm vào rồi cũng nằm ngửa..” Dù ngày em đi học, tiền học cũng chẳng phải là nhiều như bây giờ, chẳng có trường tư trường điểm lung tung. Em học trường làng, chung lớp với thắng cu Tèo. Tất nhiên đó cũng chỉ là cái tên thuở ở truồng của nó mà thôi.

     Những lúc đó, em nép sau cánh cửa nhà bếp, nhìn ra phía trước, thấp thỏm sợ người ta nhìn thấy mình, như thể việc dám đi học của em chính là một cái tội tày đình. Chứ chẳng phải cái đói, cái nghèo đeo đẳng gia đình em mới là cái tội. Ai đó dám mạnh miệng bảo, nghèo không phải là cái tội thì đúng là… Em sợ hãi, em run rẩy. Và em giận dữ. Giận gì, chính em cũng không rõ. Chỉ cảm thấy sôi sục trong lòng mình ý nghĩ phải làm cái gì đó, phải thay đổi cái gì đó, phải cố gắng một cái gì đó.“Cái gì đó”là cái gì thì chính em cũng không biết. Nhưng em vẫn nhận ra lòng mình tràn ngập một thứ quyết tâm mơ hồ không định nét, nhưng tồn tại bền bỉ trong em, dai dẳng đến không ngờ.

     Theo lẽ thông thường, em sẽ cố gắng học thật giỏi. Như thể điều hiển nhiên phải thế trong các câu chuyện kể ngày xưa. Nhân vật chính nếu là người tốt sẽ bao gồm toàn những điều hay điều đẹp. Thế nhưng, đời em không phải là một câu chuyện cổ tích với cái kết thúc có hậu chờ sẵn. Dù sau này, khi lớn hơn, hơn nữa, em cũng đôi lần hoài nghi, có phải một đám cưới tưng bừng của công chúa và hoàng tử, của Lọ Lem và hoàng tử, của Tấm và nhà vua có phải là cái”happy end” thật sự hay không. Lẽ nào sau đó họ không phải chung sống, không phải đối mặt với bao nhiêu lo lắng đời thường. Hay lấy được hoàng tử là một bảo đảm chắc chắn cho hạnh phúc có thật. Hay đã là hoàng tử thì cũng luôn luôn là người tốt vẹn toàn: giàu có, chung thủy, không nhìn ngang liếc dọc các cô gái khác, có trách nhiệm với gia đình, yêu thương vợ con, luôn biết “hoàn thành nhiệm vụ” với Tấm, với Lọ Lem, với công chúa, chẳng hạn?

     Em cũng không có thời gian để mà băn khoăn về những điều đó nữa. Em bận đi dạy thêm, bận đi phát tờ rơi quảng cáo, bận đi tiếp thị sữa rửa mặt… Những việc đó vừa cực vừa khó kiếm tiền, phải đối mặt với bao nhiêu là tủi nhục bất trắc. Em không lười. Cô Tấm ngày xưa siêng năng bắt cá bắt tôm, giỏi giang việc nhà. Thì em cũng có thể quần quật lao động để mà kiếm sống, để mà có thể đóng tiền học cho chính mình. Nhưng thâm tâm em không cam lòng. Tại sao em không có quyền được sửa soạn phục sức, được đi xe đẹp vi vu ngoài đường. Tại sao em không có quyền được nâng niu trân trọng. Chỉ vì nghèo thôi sao?

     Ngày xưa chắc chắn cô Tấm phải đẹp. Người tốt thì phải có bề ngoài tương xứng, cổ tích là vậy. Nếu cô Tấm hoặc Lọ Lem xấu xí thô thiển, thì liệu họ có chắc chắn trở thành hoàng hậu? Em cam đoan là khó lắm! Mà nếu có vì lý do gì đó để hoàng tử phải động lòng thương, thì tương lai hạnh phúc hôn nhân cũng khó mà bền vững. Cạnh tranh thời nào cũng khốc liệt, nhất là cạnh tranh để chiếm giữ được trái tim người đàn ông mình yêu thương lại càng bi phẫn hơn nữa.

     May mắn thay, hay biết đầu chính nhờ cái tên, em cũng xinh đẹp. Da trắng, dáng thon, điện nước đủ xài. Đó là nói theo chúng bạn thời hiện đại bây giờ, chứ ngày xưa chắc chẳng ai khen cô Tấm như vậy. Nhan sắc đúng là một thứ tài sản vô giá mà em có thể cảm nhận được. Giữa cái thời mà người người thi hoa hậu, nhà nhà thi hoa hậu như bây giờ, em mới hiểu hết giá trị của cái vẻ bề ngoài ông trời ban tặng cho mình. Không đến nỗi vào đến vòng chung kết cuộc thi nào đó, nhưng em tin mình đủ để đàn ông phải ngước nhìn mỗi khi đi qua.

     Nhờ sở hữu nhan sắc, mà không phải chỉ thắng cu Tèo ngày xưa khao khát muốn làm bạn với em. Đó là em tự suy nghĩ về cái lý do như vậy. Chứ đương nhiên em chẳng nói thẳng vào mặt nó, cứ cho như là vì mối thâm tình từ thuở còn học ở nhà trẻ chung đến giờ đi. Thằng Tèo lớn lên cũng lột xác như Sọ Dừa, thành một chàng trai cao ráo mạnh khỏe, có đôi mắt và vẻ mặt khá cuốn hút. Nhưng nhan sắc đàn ông thì chưa chắc bẻ ra ăn được, không như nhan sắc đàn bà. Ra đường, đàn ông chỉ đẹp trai thôi thì chưa đủ. Phải có phụ kiện vật chất đi kèm thì mới ép phê.

     Cho nên mặc thằng Tèo đeo đuổi, lòng em vẫn dửng dưng. Em muốn bay cao, bay xa hơn nữa, chứ thằng Tèo dù có thế nào vẫn chẳng phải là hoàng tử. Ngay từ lúc biết nhận thức về bản thân mình, em đã biết, cô Tấm là phải dành cho hoàng tử. Một hoàng tử thời hiện đại có thể bảo bọc, chăm lo cho em và gia đình em. Dù hoàng tử thực thụ không nhiều lắm. Bởi vì hoàng tử thì không thể nhỏ nhen hay ích kỷ, lại càng không ham mê sắc đẹp đến vô độ, hay không thể quá già, bụng bự trán hói được. Nhưng chuẩn“hoàng tử của em lại chẳng hề đếm xỉa tới những khía cạnh đó. Hoàng tử của em phải có thực lực, và quan trọng là phải rộng rãi chịu chơi. Đã có người đàn ông giàu sang thành đạt khi ôm em trong tay, cười hích hích hỏi rằng, anh có phải là hoàng tử đâu mà cũng được ăn chơi với cô Tấm đây này. Cảm giác lúc đó của em thật khó chịu vô cùng. Thế nhưng em vẫn ngọt ngào nở nụ cười dễ thương lả lơi nhất có thể. Ngày xưa khi hoàng tử được CÔ Tấm yêu chiều chắc cũng đến thế mà thôi.

     Em thích quả thị. Không phải tỏ vẻ lãng mạn hay để cho phù hợp với tên tuổi của mình. Khi em lớn lên, chẳng mấy vui vẻ tự hào gì về cái tên mình nữa, thậm chí còn thấy nó quê mùa cục mịch thế nào ấy. Thế nhưng, em chẳng hiểu sao vẫn say đắm loại trái cây cổ tích ấy. Cô Tấm mà thiếu quả thị thì còn gì là cô Tấm nữa, phải không nào?

     Chỉ có thằng Tèo là biết em thích cái quả màu vàng căng mọng thơm nức đó. Giữa thành phố này, tìm ra chỗ bán thị quả là cam go. Vậy mà, thi thoảng em vẫn thấy trên đầu giường tầng của mình có thị. Đó là khi em vừa đi ra ngoài, thắng Tèo kiên nhẫn ngồi chờ cả buổi, để cuối cùng cũng đành ngậm ngùi và buồn bã đi về. Em còn bận show của riêng em. Thằng Tèo lại càng không biết bây giờ em chẳng còn ăn thị nữa. Dù lòng em vẫn luôn dịu xuống mỗi khi nghe hương thị thơm thơm đầu giường, ngòn ngọt và êm ả. Đó là những buổi tối khi em trở về phòng, mệt nhoài, rã rượi. Đời có ai cho không ai cái gì? Nên để có được những đồng tiền, những món quà sang trọng, em phải ngoan ngoãn để người ta tận hưởng, phủ phê. Em chấp nhận đánh đổi để mưu cầu một cuộc sống khác, khá hơn theo một nghĩa nào đó. Niềm tin vào những điều tốt đẹp trong chuyện cổ tích ngày càng mai một dần theo giá trị những tờ tiền em có được. Tình yêu, hạnh phúc, lương thiện, người tốt… có xa xỉ lắm không giữa cái thời hoàng tử càng ngày càng hiếm hoi, và cô Tấm thực ra hiện hay ác cũng khó phân biệt như thế này?

     Thắng Tèo lại qua tìm em. Em vẫn quen gọi nó bằng cái tên cúng cơm quen thuộc. Nó mang theo một ít rau tần dày lá nhà trống. Mấy bữa nay em bị họ. Nó còn chu đáo cầm theo mấy quả tắc chưng đường phèn, và vài viên thuốc. Em hững hờ cầm lấy, nói cám ơn đầy khách sáo. Thâm tâm em cũng không muốn lạnh nhạt với nó như thế, dù gì cũng đã học chung với nhau từ thuở nhỏ. Nhưng em có nguyên tắc của em. Hơn nữa, em vốn không thích cái gì vớ vẫn tầm phào. Mà những thứ thăng lèo làm cho em thì không có tính từ nào phù hợp hơn để mà gọi tên bây giờ.

     Dù đôi lúc em cũng ghê tởm chính mình. Đôi lúc, sau những cuộc vui vầy đó, em đứng lặng một mình trong nhà tắm, để làn nước lạnh toát trôi tuột trên thân thể mình những dơ bẩn, những nhớp nhúa còn sót lại. Em không khóc. Em vốn đã lâu không khóc nữa. Đôi lúc, em không dám nhìn quả thị còn sót lại trên đầu giường, cảm thấy mình hình như không thể hồn nhiên mà cầm lấy như ngày nào.

     ***

     Em trang điểm kỹ càng, diện lên người một bộ đồ gợi cảm, khoe ra những thứ cần khoe và đứng cùng với mấy cô gái khác, chờ đợi. Khách khứa bắt đầu ra vào nườm nượp. Quán rượu nổi tiếng vì những món ăn chơi bắt đầu trở nên chật chội. Đêm cũng vừa đủ khuya để mà khai hội. Rồi thì ai đó sẽ chọn em, cô gái có nét môi nũng nịu đang cầm trên tay một quả thị. Rồi thì ai đó sẽ hỏi em tên gì. Và em, sẽ giả vờ cong cớn bảo, em tên Tấm. Cô Tấm trong truyện cổ tích đó. Rồi thì ai đó sẽ bật cười, tưởng rằng em giỡn. Sau nữa, ai đó khi biết rằng em không nói dối, sẽ nửa đùa nửa thật rằng, cô Tấm sao không đi dự hội mà lại lưu lạc chốn này. Định tìm hoàng tử thật hay sao? Mà cô Tấm nghĩ kỹ lại cũng ác lắm nghen, dội nước SÔI em mình, làm mắm, chẳng khác gì mấy vụ án giết người kinh dị thi thoảng vẫn thấy trên mạng bây giờ.

     Rồi thì, em sẽ khế cần đôi môi đẹp của mình, tự hỏi rằng, hoàng tử của em, người có tồn tại thật không, bây giờ người còn phiêu bạt nơi nào? Liệu khi em và người tìm thấy nhau, có quả thị nào đủ sức để gột rửa lại em cho xứng với người?